Autor: Sławomir Kiszkurno
Partnerstwo Publiczno-Prywatne (PPP) to współpraca między podmiotem publicznym a partnerem prywatnym, która pozwala w najlepszy sposób wykorzystać doświadczenie i możliwości obu stron przy realizacji zadań publicznych. Port Czystej Energii w Gdańsku jest pod względem wartości projektu największą inwestycją na Pomorzu i jedną z trzech największych inwestycji w Polsce realizowanych w tej formule.
W oparciu o wieloletnią umowę partnerzy dzielą się zadaniami i ryzykami, korzystając wzajemnie ze swych mocnych stron, co usprawnia pracę i przebieg inwestycji. W modelu PPP chodzi najczęściej o wykorzystanie biznesowego know-how partnera prywatnego oraz sprawczości administracyjnej, organizacyjnej i finansowej partnera publicznego. Dzięki temu uzyskujemy możliwość optymalizacji wydatkowania środków finansowych. W wielu przypadkach jest to wręcz jedyny sposób na zrealizowanie inwestycji publicznej.
Dlaczego Port Czystej Energii realizowany jest w formule PPP
Formuła PPP znakomicie sprawdza się w przypadku wdrażania skomplikowanych i długofalowych projektów, których realizacja i późniejsze zarządzanie-eksploatacja wymaga współpracy z doświadczonymi partnerami biznesowymi. Zazwyczaj partner prywatny to też dostawca technologii, mający – tak jak w naszym przypadku – wieloletnie doświadczenie w budowie i eksploatacji tego typu instalacji w Europie. Dzięki temu inwestorzy publiczni mają dostęp do eksperckiej wiedzy partnerów prywatnych i najnowocześniejszych technologii. To zaś gwarantuje sprawny i szybki przebieg realizacji oraz niezakłócone funkcjonowanie instalacji. Zmniejsza także ryzyka – zarówno realizacyjne, jak i eksploatacyjne.
Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe uwarunkowania, Miasto Gdańsk zdecydowało się na Partnerstwo Publiczno-Prywatne jako optymalną, także finansowo, formułę do zrealizowania budowy Portu Czystej Energii. Zamówienie publiczne polegające na zaprojektowaniu, budowie i eksploatacji zostało udzielone na mocy Ustawy o Partnerstwie Publiczno-Prywatnym. Wykonawcę wyłoniono w trybie dialogu konkurencyjnego, w oparciu o ustawę Prawo zamówień publicznych. Umowa została podpisana 7 maja 2018 r.
Kim są partnerzy
Partner publiczny to spółka komunalna Miasta Gdańska – Port Czystej Energii Sp. z o.o., który jest inwestorem i właścicielem instalacji.
Partnerem prywatnym jest włosko-francuskie konsorcjum trzech firm: Webuild – lider konsorcjum, Termomeccanica Ecologia – dostawca technologii, natomiast TIRU Paprec Energies będzie przez 25 lat operatorem instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych, czyli gdańskiej elektrociepłowni.
Wybrane firmy to doświadczeni eksperci branżowi. Webuild prowadzi na całym świecie projekty o charakterze energetyczno-środowiskowym w oparciu o zasady zrównoważonego rozwoju. W Polsce spółka zrealizowała już podobne inwestycje w Rzeszowie i Bydgoszczy. Termomeccanica Ecologia jest doświadczoną firmą w branży instalacji produkcji energii z odpadów. Włoski koncern realizuje obecnie budowy czterech zakładów w sektorze odzysku energii z odpadów we Włoszech, Portugalii i w Polsce. W przeszłości dostarczał technologię do instalacji w Szczecinie, Rzeszowie i Bydgoszczy.
Podział zadań między partnerami
Ustalono, że w ramach współpracy w formule PPP partner publiczny – dzięki lepszemu i tańszemu dostępowi do źródeł finansowania – zapewni środki niezbędne do realizacji inwestycji. Zagwarantuje również ciągły strumień odpadów w ramach porozumień horyzontalnych podpisanych z trzema Instalacjami Komunalnymi obsługującymi blisko 40 pomorskich gmin, w tym Gdańsk. Natomiast partner prywatny zaprojektuje i wybuduje instalację, dostarczy najnowocześniejsze technologie, a także będzie jej operatorem przez 25 lat.
Zgodnie z podpisaną umową strona publiczna pozyskała odpowiednie środki na realizację inwestycji. Port Czystej Energii, dzięki uzyskanemu finansowaniu (zwrotne – pożyczka z NFOŚiGW oraz kredyt w PKO BP, bezzwrotne – dotacja UE) zapewni wynagrodzenie wykonawcy – operatorowi instalacji, pozostając jej właścicielem. Na etapie eksploatacji strona publiczna zobowiązana jest dostarczać w całym okresie użytkowania instalacji strumień odpadów o określonych parametrach, w ilości 160 000 ton/rok. W tym celu Port Czystej Energii podpisał umowy z trzema instalacjami komunalnymi: Zakładem Utylizacyjnym w Gdańsku, Zakładem Utylizacji Odpadów Stałych w Tczewie oraz Zakładem Utylizacji Odpadów w Gilwie Małej. Po stronie Portu Czystej Energii będzie też zagospodarowanie żużla powstającego podczas termicznego przekształcania odpadów. Ważnym zobowiązaniem podmiotu publicznego jest przyjęcie na siebie ryzyk związanych z ewentualnymi zmianami prawa. Spółka Port Czystej Energii zadba też o to, by cały proces budowy i funkcjonowania instalacji przebiegał zgodnie z założeniami umowy PPP.
Z kolei partner prywatny przyjął ryzyko zaprojektowania i wybudowania zakładu oraz odpowiedzialność za jego eksploatację przez kolejne 25 lat. W tym czasie odpowiedzialny jest również za ewentualne remonty i modernizacje, by zakład mógł w całym okresie eksploatacji prawidłowo funkcjonować. Zobowiązał się również zachować zdolność do pracy w wymiarze 7800 godzin na rok. Wyprodukowana w instalacji energia elektryczna trafi do krajowej sieci energetycznej, zaś ciepło ̶ do miejskiej sieci ciepłowniczej. Strona prywatna musi utrzymać zakładane umową PPP parametry produkcji, a partner publiczny zajmie się sprzedażą, z której zyski pomniejszą koszty zagospodarowania odpadów komunalnych w instalacji. Strona prywatna zapewni transport odpadów z instalacji komunalnych do Portu Czystej Energii oraz zagospodaruje pyły i popioły z oczyszczania spalin.
Tak więc obie strony PPP podzieliły między siebie zobowiązania i ryzyka związane z inwestycją w sposób gwarantujący sprawną realizację, przebiegającą zgodnie z podpisaną umową.
Korzyści dla miasta i mieszkańców
Do najważniejszych korzyści, jakie z Partnerstwa Publiczno-Prywatnego wynikają dla Miasta Gdańska, należy zaliczyć przede wszystkim lepszy dostęp sektora publicznego do innowacyjnych rozwiązań. Instalacją będzie zarządzał doświadczony partner prywatny, co gwarantuje optymalną eksploatację. W ten sposób Port Czystej Energii uzyska większą efektywność operacyjną, a miasto – wyższą efektywność w zarządzaniu środkami publicznymi.
Dzięki zastosowaniu formuły PPP Gdańsk otrzyma jedną z najnowocześniejszych środowiskowo elektrociepłowni na odpady w Europie. Port Czystej Energii, spalając odpady komunalne nienadające się do recyklingu, dostarczy energię cieplną i elektryczną dla mieszkańców miasta. Sprawne i korzystne dla środowiska funkcjonowanie podobnych obiektów na całym świecie pokazuje, że formuła PPP świetnie sprawdza się przy tego typu inwestycjach.
Zapraszamy do obejrzenia filmu z budowy, w którym przedstawiamy partnerów realizujących Port Czystej Energii: https://www.youtube.com/watch?v=skMCN1Q_v20
