Najczęstsze pytania

Do ITPOK (instalacji przekształcania odpadów komunalnych) w Gdańsku trafiać będą odpady z trzech instalacji komunalnych: Zakładu Utylizacyjnego w Gdańsku (70% strumienia odpadów), Zakładu Utylizacji Odpadów Stałych w Tczewie oraz z Zakładu Utylizacji Odpadów w Gilwie Małej k. Kwidzyna (pozostałe 30% strumienia odpadów). Rocznie w Porcie Czystej Energii w energię i ciepło zmienimy 160 000 ton nienadających się do recyklingu odpadów komunalnych.

Korzyści dla środowiska

• ograniczenie składowania odpadów komunalnych do niezbędnego minimum (docelowo zaprzestanie składowania odpadów komunalnych),
• redukcja emisji gazów cieplarnianych (głównie metanu), dzięki znacznemu ograniczeniu ilości odpadów kierowanych na składowisko,
• zmniejszenie śladu węglowego (mniej emisji spalin samochodowych) poprzez rezygnację z zagospodarowania odpadów w instalacjach znacznie oddalonych od Gdańska (południe Polski – cementownie, w innych krajach),
• wytwarzanie zielonej energii elektrycznej i ciepła ze źródeł innych niż paliwa kopalne, tj. gaz ziemny czy węgiel
• czystsze powietrze i redukcja emisji zanieczyszczeń w porównaniu do działalności tradycyjnych elektrociepłowni węglowych, dzięki instalacji wyposażonej w nowoczesny, wysokosprawny system oczyszczania i monitoringu spalin, spełniający najwyższe środowiskowe standardy zgodne z wytycznymi BAT (Best Available Techniques),
• retencja wód opadowych oraz ich naturalne oczyszczanie w ogrodach deszczowych pokrytych roślinnością hydrofitową, zlokalizowanych wokół zakładu,
• ograniczenie zużycia wody poprzez gromadzenie wód opadowych i roztopowych w podziemnym zbiorniku retencyjnym, umożliwiającym dalsze wykorzystanie wód do pielęgnacji terenów zielonych lub procesów technologicznych,
• podniesienie sprawności energetycznej instalacji dzięki odzyskowi energii cieplnej z układu skraplania spalin.

Korzyści dla mieszkańców

• ograniczenie składowania odpadów komunalnych, a w konsekwencji redukcja emisji uciążliwych gazów,
• czystsze powietrze w regionie, ponieważ̇ energia produkowana jest w oparciu o najwyższe standardy środowiskowe,
• stabilizacja opłat uiszczanych przez mieszkańców za gospodarowanie odpadami komunalnymi ze względu na optymalizację i przewidywalność kosztów ich zagospodarowania,
• bezpieczeństwo energetyczne gdańszczan w oparciu o lokalny i dostępny surowiec (odpady), niezależny od dostaw węgla czy gazu,
• odpady są najtańszym źródłem ciepła systemowego – dla przykładu w Szwecji stanowi aż 40%.

W spalarni zastosowany jest kocioł rusztowy. Odpady spalane są w temperaturze 850 – 1000 stopni Celsjusza, w celu zminimalizowania zawartości części niespalonych i CO w spalinach. Dodatkowo spaliny oczyszczane są metodą półsuchą, a tlenki azotu redukowane także metodą niekatalityczną. Odpowiednio dobrane parametry procesu spalania zapewniają niemal bezemisyjne działanie instalacji.

Port Czystej Energii został wyposażony w nowoczesny, wysokosprawny systemem oczyszczania spalin, spełniający najwyższe środowiskowe standardy zgodne z ustanowionymi w 2019 roku konkluzjami BAT dotyczącymi spalania odpadów (ang. Best Available Techniques, najlepszymi dostępnymi technikami).

ITPOK w Gdańsku jako nieliczny w Europie został wyposażony w dwie instalacje do redukcji tlenków azotu – nieselektywną redukcję katalityczną SNCR (ang. Selective Non-Catalytic Reduction) oraz selektywną redukcję katalityczną SCR (ang. Selective Catalytic Reduction).

Zanieczyszczenia kwaśne, tj. SO2, SO3, HF, HCl usuwane są w trzech etapach: w kotle poprzez wtrysk reagenta wapniowo–magnezowego, metodą półsuchą w absorberze rozpyłowym, metodą suchą z wykorzystaniem wapna hydratyzowanego oraz węgla aktywnego (również bromowanego). Instalacja wyposażona jest również w filtr workowy, a sama wysoka temperatura spalania w granicach 850-1000 stopni Celsjusza minimalizuje zawartość CO i pyłu w spalinach.

W efekcie wieloetapowego i złożonego procesu oczyszczania spalin do powietrza, poprzez znajdujący się na wysokości 65 m komin, wydobywa się niemal całkowicie oczyszczona para wodna.

Proces spalania odpadów komunalnych i oczyszczania spalin jest kontrolowany w trybie ciągłym 24/7. Wyniki monitoringu będą prezentowane na tablicy przed Portem Czystej Energii, Zakładem Utylizacyjnym oraz na stronie internetowej PCE.

W Porcie Czystej Energii dużą uwagę przywiązuje się do maksymalnego ograniczenia emisji odorów mogących powstać przy okazji zrzutu odpadów do bunkra. W tym celu bramy w hali rozładunku są automatycznie otwierane tylko na czas rozładunku ciężarówek. Dodatkowo nad bramami znajduje się czerpnia, która pochłania powietrze z hali, tym samym ograniczając rozprzestrzenianie się odorów. Bramy do zsypów są dokładnie uszczelnione i ogniotrwałe, a dzięki czujnikom wykrywających zbliżający się pojazd, mają możliwość pracy w trybie automatycznym.

Port Czystej Energii z pewnością zoptymalizuje szereg procesów zachodzących na terenie Zakładu Utylizacyjnego, związanych z zagospodarowaniem odpadów komunalnych. W spalarni zagospodarowywana będzie część odpadów, które obecnie stanowią jedną z przyczyn pojawiających się uciążliwości zapachowych. Takim przykładem może być m.in. spalenie balastu z sortowni i kompostowni, szybsze zagospodarowanie gabarytów czy bezpośrednia utylizacja nadającej się do spalenia „podsitówki”, która do tej pory trafiała do kompostowni tunelowej, gdzie podlegała procesowi rozkładu i jako stabilizat trafia na składowisko odpadów.

Ze 160 000 ton odpadów trafiających do Portu Czystej Energii rocznie powstanie 114 000 MWh. To taka ilość energii elektrycznej, która wystarczyłaby na pokrycie zapotrzebowania: 3,5 roku gdańskiego taboru tramwajowego; 6,5 roku oświetlenia drogowego w Gdańsku czy 54 000 gospodarstw domowych.

Jednocześnie, w procesie kogeneracji, PCE wytworzy 509 000 MJ energii cieplnej. To tyle, ile wystarczy na pokrycie zapotrzebowani 19 000 gospodarstw domowych zimą i 70 000 gospodarstw domowych latem.

Kogeneracja to proces równoczesnego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej. Rozwiązanie to prowadzi do znacznie mniejszego zużycia paliwa niż w oddzielnych procesach, co powoduje znaczne ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery, między innymi dwutlenku węgla, tlenków siarki i azotu oraz pyłów. Uzyskanie wysokiej sprawności w procesie kogeneracji jest możliwe dzięki zastosowaniu odzysku ciepła, powstającego podczas produkcji energii elektrycznej. Obecnie 11% energii elektrycznej i 16% ciepła w Unii Europejskiej pochodzi z procesu kogeneracji (według danych grupy COGEN Europe).

Instalacja Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych jest w pełni komplementarna z pięciopojemnikowym, ogólnopolskim systemem selektywnej zbiórki odpadów (w Gdańsku wdrożonym od 01.04.2018 r.). Selektywna zbiórka odpadów w dalszym ciągu będzie propagowana wśród mieszkańców. Do sortowni trafiać będą odpady komunalne resztkowe, a po wysortowaniu z nich odpadów nadających się do wykorzystania, do spalania trafiać będzie tylko frakcja, która nie nadaje się do recyklingu. Port Czystej Energii stanowi domknięcie miejskiego systemu gospodarki obiegu zamkniętego.

Poza termicznym unieszkodliwianiem odpadów oraz produkcją energii elektrycznej i ciepła efektem działalności Portu Czystej Energii są również tzw. odpady wtórne – żużle i popioły paleniskowe oraz odpady z oczyszczania spalin. Powstające w procesie odpady są w cyrkularny sposób zagospodarowywane dzięki współpracy z firmą, posiadającą stosowane pozwolenia na ich odpowiednie przetworzenie w celu dalszego zastosowania w budownictwie i drogownictwie.

Żużel składowany jest przez kilka dni (podlega procesowi waloryzacji), a następnie odbierany przez specjalistyczną firmę, która zajmuje się jego zagospodarowaniem w budownictwie i drogownictwie. Ta sama firma zajmuje się wywozem i zagospodarowaniem popiołów. Podejmuje je z hermetycznych silosów za pomocą specjalistycznych samochodów wyposażonych w system mechaniczno-pneumatyczny niepozwalający na wydostanie się popiołów poza silos i auto do jego przewozu.

Dzięki utracie statusu odpadów są wykorzystywane m.in. do:

• produkcji bloczków betonowych,

• produkcji kruszyw,

• produkcji mieszanek budowlanych (podbudowa i utwardzanie dróg, stabilizacja gruntów i nawierzchni drogowych).

Lokalizacja instalacji termicznego przetwarzania odpadów w Gdańsku–Szadółkach jest bardzo korzystna z powodów logistycznych. Kluczowa ilość frakcji energetycznej (70%), stanowiącej paliwo dla spalarni, pochodzić będzie z sortowni Zakładu Utylizacyjnego, który mieści się na Szadółkach, a transport odbywać się będzie drogami wewnętrznymi zakładu. Ta ilość nie będzie więc dodatkowo obciążała układu drogowego.

Port Czystej Energii zlokalizowany jest w bezpośrednim sąsiedztwie trasy szybkiego ruchu połączonej z autostradą A1. W tej sytuacji dowożenie frakcji energetycznej z Gilwy Małej k. Kwidzyna oraz Tczewa w znacznej części odbywałoby się trasami o najwyższym standardzie, z pominięciem terenów o gęstej zabudowie.

W trakcie prac nad projektem analizowano jeszcze wiele innych lokalizacji. Wzięto pod uwagę różne aspekty dla każdej z lokalizacji w tym drogi transportu, aspekty ekologiczne, aspekty społeczne, technologiczne oraz możliwości wykorzystania wytwarzanego ciepła. Ostatecznie uznano, że lokalizacja na terenie Zakładu Utylizacyjnego jest najlepsza.