Zgodnie z obowiązującym prawem unijnym, w roku 2035 na składowiska będzie mogło trafić nie więcej niż 10% ogółu zebranych w gminach odpadów komunalnych. Aby spełnić te wytyczne, Polska jako kraj musi śmielej włączyć się w unijną politykę dotyczącą zarządzania odpadami i gospodarki obiegu zamkniętego. Najskuteczniejszym na to sposobem jest budowa instalacji termicznego przekształcania odpadów, takich jak gdański Port Czystej Energii, który w procesie kogeneracji przetworzy odpady nienadające się do recyklingu na energię elektryczną i ciepło. Tym samym działalność PCE znacząco przyczyni się do ograniczenia składowania odpadów w Gdańsku i okolicznych gminach do tego stopnia, że w przeciągu dekady frakcja resztkowa może nie być składowana w ogóle.
Składowiska odpadów – globalny problem
Co roku w Unii Europejskiej wytworzonych zostaje 2,2 miliarda ton odpadów, z czego 27% to odpady komunalne – czyli śmieci wytwarzane każdego dnia przez, przede wszystkim, gospodarstwa domowe. Efektywne zagospodarowanie tych odpadów to niewątpliwe wyzwanie dla współczesnego świata. Rozrastająca się gospodarka wiąże się z cyklicznym wzrostem poziomu zaludnienia w miastach, co skutkuje wytwarzaniem większej i większej ilości odpadów.
Na podstawie danych przedstawionych w briefingu Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) w 2022 wiadomo, że w okresie 2017-2022 roczna ilość odpadów komunalnych niepoddawanych recyklingowi w UE oscylowała na poziomie ok. 113 mln ton. Zjawisko to jest wywołane niemożliwym do zatrzymania jednoczesnym wzrostem ilości zarówno produkowanych, jak i przetwarzanych odpadów. Nadmierne składowanie jest więc problemem, którego nie można ignorować.
Rozwiązanie: recykling i termiczne przekształcanie odpadów
Dlatego też jednym z głównych celów Unii Europejskiej, w ramach dążenia do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r., są plany dotyczące zarządzania odpadami oraz gospodarki o obiegu zamkniętym. Według tych założeń, do 2035 r. 60% codziennych odpadów zbieranych i przetwarzanych przez gminy musi zostać ponownie wykorzystane. Najpopularniejszym rozwiązaniem jest oczywiście recykling. Jako państwa członkowskie zostaliśmy zobowiązani do osiągnięcia poziomu recyklingu rzędu 55% do przyszłego roku, a rzędu 65% – do roku 2035. Lecz nie wszystkie odpady nadają się do wtórnego przetworzenia – i to właśnie pozostałości po procesie sortowania frakcji resztkowej odpadów komunalnych zostaną w Porcie Czystej Energii przetworzone na zielone paliwo, czyli energię elektryczną i ciepło systemowe.
Dlaczego ograniczenie składowania odpadów jest tak istotne?
1. Troska środowiskowa
Według najnowszych danych Głównego Urzędu Statystycznego, przeciętny Polak w 2022 roku wytworzył średnio 355 kg odpadów komunalnych, z czego aż 38,1% (ok. 5 108,2 tys. ton z ogółu wytworzonych odpadów w ciągu roku) trafiło na składowiska. To o wiele za dużo. Składowane odpady w takiej ilości znacznie przyczyniają się do zanieczyszczeń z powodu swojej toksyczności
i szkodliwości dla środowiska naturalnego, a ich składowanie wiąże się z dodatkową emisją dwutlenku węgla. Z tego powodu – oraz z powodu ich kaloryczności, która dorównuje lub przekracza potencjał energetyczny węgla brunatnego – warto postawić na ich termiczne przekształcenie. Ograniczy to składowanie odpadów (a tym zmniejszy emisję szkodliwych toksyn do atmosfery) oraz przyczyni się do budowania bezpieczeństwa energetycznego Gdańska i blisko 40 okolicznych gmin.
2. Obowiązujące prawo
Ograniczenie składowania jest również istotne z powodu obowiązującego prawa. Zgodnie
z dyrektywami unijnymi, w roku 2035 na składowiska będzie mogło trafić nie więcej niż 10% ogółu zebranych w gminach odpadów komunalnych. Oznacza to, że Polska jako kraj ma zaledwie niewiele ponad dekadę, aby znacząco ograniczyć ich składowanie. Gdańsk podejmuje wiele wysiłków, by skutecznie ograniczyć kierowanie odpadów na składowiska. Najskuteczniejszym sposobem jest zwiększenie udziału odpadów przekazywanych do termicznego przekształcania z odzyskiem, w czym znacząco pomogą takie instalacje, jak powstający w Gdańsku Port Czystej Energii. Na stan badań GUS z 2022, w Polsce do termicznego przekształcania z odzyskiem przekazanych zostało 2 714,1 tys. ton odpadów, co stanowi ok. 20,2% całości. W interesie nas wszystkich jest dążenie, aby wynik ten sukcesywnie wzrastał.
Europejski trend
Na stan 2024 roku w całej Europie funkcjonuje ponad 500 instalacji odzysku energii z odpadów. Przykładowo, w Szwecji ciepło z przetwarzania pozostałości resztkowych po sortowaniu odpadów komunalnych stanowi blisko 40 proc. ciepła systemowego, wykorzystywanego do ogrzewania mieszkań i podgrzewania ciepłej wody użytkowej. W szwedzkim mieście Malmö aż 60 proc. ciepła pochodzi z instalacji termicznego przekształcania odpadów. Budowa Portu Czystej Energii wpisuje się w ten europejski trend, będąc jedną z najnowocześniejszych inwestycji tego typu nie tylko w Unii Europejskiej.
Przeczytaj również: Port Czystej Energii – energia i ciepło dla mieszkanek i mieszkańców Gdańska
