Autor: Bartosz Michałowski
Duża część środków UE przeznaczonych na wdrażanie krajowych i regionalnych programów operacyjnych w latach 2014-2020 została przeznaczona na finansowanie projektów inwestycyjnych. Skala, wartość oraz zakres oddziaływania takich inwestycji ma często istotne znaczenie zarówno dla lokalnych społeczności, jak i dla gospodarki danego regionu czy całego kraju. Właściwe przygotowanie, a następnie realizacja tego typu projektów jest przedsięwzięciem wysoce skomplikowanym, wymagającym posiadania wiedzy eksperckiej, a także znajomości szeregu regulacji.
Podczas procesu inwestycyjnego najwięcej mówimy o postępach prac na budowie, pokazujemy je na zdjęciach i filmach z kolejnych dni i miesięcy ciężkiej pracy. Tymczasem mało wiemy o tym, co w tym czasie dzieje się w biurze inwestora.
A dzieje się dużo, od czynności administracyjnych dotyczących pracy biura, przez szczegółową kontrolę dokumentów budowlanych składanych przez wykonawcę robót, po finansowe rozliczenie tego, co na budowie zostało już wykonane.
Nie inaczej dzieje się w Porcie Czystej Energii – spółce, której jedynym właścicielem jest Miasto Gdańsk, powstałej w celu realizacji przełomowego projektu dla systemu gospodarki odpadami w całej metropolii gdańskiej. To projekt, który będzie miał pozytywne oddziaływanie na cały nasz region.
Wdrożenie w życie tak ważnego zamierzenia inwestycyjnego było możliwe dzięki pozyskaniu dofinansowania z Unii Europejskiej, z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020. Bardzo ważną rolę pełni w nim Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, będący Instytucją Wdrażającą POIiŚ.
Pozyskanie dofinansowania
Projekt „Budowa zakładu termicznego przekształcania odpadów komunalnych w Gdańsku” przebył długą drogę, która zakończyła się sukcesem – pozyskaniem 270 696 804,83 zł dofinansowania, co stanowi 48% łącznych kosztów projektu netto.
Aby możliwe było otrzymanie dotacji, należało prawidłowo przygotować projekt. Wiązał się z tym szereg zadań do realizacji:
- uzyskanie oceny oddziaływania obiektu budowalnego na środowisko,
- uzyskanie warunków zabudowy i prawa własności,
- wybór projektanta inwestycji,
- wykonanie projektu budowlanego i uzyskanie uzgodnień,
- uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę od organów administracji architektoniczno-budowlanej,
- opracowanie zbiorczego zestawienia kosztów – kosztorysu inwestorskiego,
- opracowanie dokumentacji wykonawczej.
W tym miejscu, należy nadmienić, że historia budowy zakładu termicznego przekształcania odpadów komunalnych w Gdańsku rozpoczęła się w pierwszej dekadzie XXI w. kiedy to przedstawiciele Gdańskiego Przedsiębiorstwa Energetyczno-Cieplnego oraz Zakładu Utylizacyjnego przedstawili Marszałkowi Województwa Pomorskiego porozumienie o współpracy w zakresie efektywnego wykorzystania potencjału energetycznego gospodarki odpadami.
Kolejnym kamieniem milowym było podpisanie umowy z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej o dofinansowanie prac przygotowawczych projektu „System gospodarki odpadami dla metropolii trójmiejskiej”. To podczas realizacji tego projektu przygotowawczego podjęto działania istotne dla powodzenia całego przedsięwzięcia, z czego kluczowym było przeprowadzenie dialogu konkurencyjnego na wybór Wykonawcy inwestycji w trybie Partnerstwa Publiczno-Prywatnego. Tym samym główny projekt został przygotowany do realizacji i można było złożyć wniosek o dofinansowanie do NFOŚiGW całej inwestycji.
Ciekawym faktem jest, że projekt budowy Portu Czystej Energii musiał spełnić wymagania dwóch działań szczegółowo określonych w opisie osi priorytetowych Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, a mianowicie Działanie 1.6 Promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji ciepła i energii elektrycznej w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe, II. oś priorytetowa POIiŚ oraz Działanie 2.2 Gospodarka odpadami komunalnymi, II. oś priorytetowa POIiŚ. Założenia działania związanego z wysokosprawną kogeneracją, zakładają realizację kompleksowych projektów dotyczących budowy nowych lub zwiększenia mocy istniejących jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła wraz z odpowiednimi sieciami ciepłowniczymi lub sieciami chłodu. To sprawia, że nasz zakład będzie nie tylko ostatnim ogniwem w systemie gospodarki komunalnej metropolii, ale również nowoczesną elektrociepłownią.
Wracając do tematu finansowania, należy zauważyć, że dotacja ze środków Unii Europejskiej nie jest jedynym źródłem funduszy dla realizacji tego przedsięwzięcia. Port Czystej Energii uzyskał również dofinansowanie w formie pożyczki udzielonej przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na uzupełnienie finansowania projektu.
Proces rozliczania
Po długiej fazie przygotowania projektu, zarówno od strony budowlanej, jak i związanej z pozyskaniem finansowania, obecnie trwa etap rozliczania i sprawozdawczości przed instytucjami udzielającymi wsparcia. Wiąże się z tym comiesięczne składanie wniosków o płatność, w których przedstawiana jest każda opłacona faktura wraz z dokumentami potwierdzającymi odpowiednie wykonanie prac budowlanych.
Sprawozdawczość obejmuje każde źródło finansowania projektu, co wymaga szczególnej uwagi od zespołu zajmującego się tym zadaniem. Mając na uwadze wydatkowanie środków publicznych i związaną z tym dużą liczbę przepisów prawnych i innych wytycznych, które gwarantują legalność wydatkowania tych środków, zespół PCE szczegółowo analizuje każdą płatność, a następnie rozlicza je we współpracy z NFOŚiGW.
Warto wspomnieć, że obecnie projekt znajduje się na poziomie 15 procent zaawansowania finansowego.
Każdy etap procesu inwestycyjnego i każda jego część są bardzo istotne dla powodzenia całości przedsięwzięcia. Dzięki współpracy specjalistów wielu dziedzin – inżynierów, pracowników budowlanych, finansistów, prawników – możliwe jest obecnie oglądanie kolejnych etapów prac budowlanych, realizowanych zgodnie z przyjętym harmonogramem. Jednak to właściwe przygotowanie projektu, ustalenie modelu finansowania i pozyskanie funduszy jest koniecznym i bardzo pracochłonnym wstępem, który pozwala na realizację dalszych etapów projektu.
