Autor: Dorota Tanaś-Michalak
Z nowym rokiem, nowym krokiem – tak mówi przysłowie. Osobiście nie jestem fanką noworocznych postanowień, uważam, że pozytywnych zmian należy dokonywać w każdym momencie, nie czekając na specjalną okazję. Niemniej Nowy Rok może być doskonałym pretekstem do przypomnienia, jakie nowe nawyki możemy stosunkowo łatwo wprowadzić w życie, aby zminimalizować nasz wpływ na środowisko.
ŚMIECI – produkuj ich jak najmniej
- Zrezygnuj z opakowań jednorazowych. Robiąc zakupy spożywcze kupuj na wagę, bez zbędnych opakować (np. ser, wędliny, warzywa itd.). Kupując kosmetyki zwróć uwagę, ile kartoników i folii dołożono do np. słoiczka z kremem. Sprawdź, czy dany produkt można dokupić w wersji do uzupełnienia – to coraz częstsza praktyka. Nie zawsze oczywiście da się wszystko wyeliminować, ale wówczas warto zwrócić uwagę z czego zrobione jest opakowanie – poszukaj opakowań z recyklingu lub nadających się do recyklingu, a najlepiej wielokrotnego użytku.
- (Prawidłowo) segreguj odpady. Gospodarka Obiegu Zamkniętego to model, do którego dążymy od lat. Oznacza, że zawracamy do obiegu cenne surowce, aby ponownie je wykorzystać i zaoszczędzić ograniczone zasoby naturalne. Na przykładzie odpadów – zamiast wytwarzać coraz więcej bezużytecznych śmieci, które lądują na składowiskach, dbamy o ich ograniczenie, segregujemy i w miarę możliwości odzyskujemy je jako surowce wtórne, aby ponownie wróciły do obiegu. Metal, papier i szkło – jeśli są prawidłowo posegregowane – bez problemu trafią do recyklingu, odpady biodegradowalne do kompostowania, a pozostałe? Z nich można odzyskać energię przez spalanie w przeznaczonej do tego instalacji, takiej jak Port Czystej Energii.
- Zamiast wyrzucać – napraw. Ten nawyk, kiedyś tak powszechny, zniknął na lata. Dziś powraca powoli do łask, choć tego typu zakładów usługowych jest niestety mało. Nie znajdziemy już stoisk do repasacji rajstop, niemniej jednak szewcy, krawcowe i „złote rączki” od naprawy AGD i RTV nadal funkcjonują. W dobie taniej odzieży i fast fashion, kuszących wyprzedaży nowych urządzeń – niestety mają coraz mniej klientów.
Szkoda, bo mając świadomość, że dana rzecz posłuży nam na lata, możemy kupić przedmioty może droższe, ale lepsze gatunkowo i wystarczające na dłużej. - Podaj dalej. Od lat rośnie moda na używanie sprzętów czy ubrań „z drugiej ręki”. Jeśli posiadasz sprawne urządzenia albo odzież w dobrym stanie, a chcesz się ich pozbyć, z łatwością znajdziesz im nowego właściciela. Dostępne platformy pozwalają nawet zarobić na tym parę groszy. Dla tych, co chcą po prostu oddać nieużywane już przedmioty, popularne są realne miejsca albo wirtualne grupy np. Giveboxy, sklepy charytatywne, czy grupy w mediach społecznościowych takie jak: Uwaga, śmieciarka jedzie.
- Nie marnuj żywności. W Polsce rocznie marnuje się prawie 5 milionów ton żywności. Przyczyny? Nieprzemyślane zakupy, przygotowanie zbyt dużych ilości jedzenia, „zapomniane” produkty zalegające z tyłu lodówki. Co każdy z nas może z tym zrobić? Warto zacząć od robienia zakupów według przygotowanej listy (pozwala uniknąć nadprogramowych zachcianek). Urealnić możemy też ilość przygotowywanego jedzenia, a nadmiarowe porcje mrozić, zamiast czekać aż się zepsują. Wreszcie warto stosować w domu zasadę FIFO (First In – First Out) oznaczającą, że co wcześniej trafiło do lodówki, wcześniej musi zostać zjedzone.
TRANSPORT – sprawdź jak jest szybciej, taniej i przyjaźniej dla środowiska
- Jeśli nie musisz, nie korzystaj z samochodu. Sprawdź i przeanalizuj, jakie są Twoje codzienne trasy. Być może własny samochód, to Twoje przyzwyczajenie ale wcale nie konieczność, a może nawet coraz wyższy koszt dla Twojego domowego budżetu. Zamień go na transport publiczny, a w przypadkach, gdy będziesz potrzebował samochodu, do wizyt w dalszej części miasta, czy transportu przedmiotów, skorzystaj z usług współdzielenia – samochody na minuty w dużych miastach są już coraz dostępniejsze. Na co dzień, jeżeli czujesz się na siłach – wybierz rower, czy hulajnogi miejskie. Oszczędności finansowej i ekologicznej będzie towarzyszyć wzmocnienie Twojej kondycji.
- Zadbaj o swój samochód. Nie musisz od razu kupować nowego samochodu elektrycznego, by zmniejszyć emisję zanieczyszczeń podczas jazdy. Odwiedź mechanika i zapytaj o regulację silnika. Czarne spaliny oznaczają niekompletne spalanie paliwa, a z tym mechanik poradzi sobie bez problemu. Odetchnie też twój portfel, bo po takiej regulacji samochód powinien być mniej „paliwożerny”. Zbyt wysokie spalanie może też wynikać z niskiego ciśnienia w oponach, zużytych świec lub niedrożnego filtra powietrza.
WODA
- Oszczędzaj wodę. Zakręcaj kran podczas mycia zębów, ucz tego również swoich domowników. Jeśli masz ogród – zbieraj deszczówkę do podlewania roślin. Zmywając ręcznie naczynia zatkaj i napełnij zlew, a potem spłucz wszystkie naczynia. Wybieraj prysznic, zamiast wanny. Sprawdzaj zużycie wody, kupując nowe sprzęty AGD.
- Pij kranówkę w domu, korzystaj z bidonu. Ograniczając picie wody o trzy butelki tygodniowo, nie wyprodukujesz 150 butelek rocznie. Tymczasem woda wodociągowa ma parametry kontrolowane znacznie ściślej, niż butelkowana. O jakości gdańskiej kranówki, można przeczytać np.
PROWADŹ DOM EKOLOGICZNY
- Kontroluj ogrzewanie domu. Czy masz w zwyczaju wietrzyć mieszkanie przy odkręconych grzejnikach? W ten sposób „grzejesz całą okolicę”. Zamiast tego przykręć grzejniki na chwilę i intensywnie przewietrz wnętrze. Dobrym wyborem będzie też regulacja temperatury, która wpłynie na komfort domowników. Optymalna temperatura w domu to 20°C – nie czujesz wówczas zmęczenia czy rozdrażnienia. Nieprzegrzewanie pomieszczeń wpływa nie tylko na lepsze samopoczucie, ale też na ograniczenie zużycia paliw kopalnych i emisji CO2, które są trwale związane z wytwarzaniem energii cieplnej w konwencjonalny sposób.
- Oszczędzaj prąd –wpłynie to nie tylko na oszczędność w Twoim portfelu, ale też znacznie ograniczy wykorzystywane do produkcji energii zasoby. Efektywność energetyczna to element zrównoważonego rozwoju, do którego coraz skuteczniej dążymy. Suma małych działań daje dużą różnicę. A co sprzyja efektywności energetycznej? Korzystanie z urządzeń o niskim poborze mocy (np. oświetlenie Led, nowoczesne AGD) czy odłączenie od prądu nieużywanych urządzeń pozostających w trybie stand-by.
- Energooszczędny dom – jeżeli masz wpływ na sposób ogrzewania w swoim domu, wybierz takie źródła ciepła, które znacząco ograniczą ślad węglowy – piec gazowy, elektryczny, pompa ciepła lub jeśli to możliwe podłączenie do sieci miejskiej. Jeśli nie możesz podłączyć innego źródła ciepła, a masz kominek lub piec – wymień go na model spełniający unijną normę dot. emisji. Skorzystaj z dotacji jakie oferuje samorząd, a jeśli mieszkasz w domu jednorodzinnym to zgłoś się do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i skorzystaj z programu „Czyste Powietrze”. W celu zatrzymania ciepła w Twoim domu, warto korzystać z programów termomodernizacyjnych. Sprawdź możliwość pozyskiwanie energii z alternatywnych źródeł i skorzystaj programów dopłat do fotowoltaiki.
BĄDŹ ŚWIADOMYM OBYWATELEM
- Wspieraj zielony Budżet Obywatelski w swoim mieście. Co roku część budżetu samorządów przeznaczana jest na projekty proponowane przez mieszkańców. Możesz wesprzeć zielone inicjatywy, a jeśli masz własny pomysł – zgłosić go. Może w Twojej okolicy brakuje zielonego skweru? Sprawdź np. tutaj, jakie propozycje są dostępne w budżecie na dany rok i zaproponuj swoją.
- Korzystaj z narzędzi, które udostępnia Ci gmina. Jeżeli chodzi o odpady, w Gdańsku funkcjonuje aplikacja mobilna Czyste Miasto Gdańsk – tu możesz sprawdzić harmonogram wywozu (odpadów tradycyjnych i nietypowych), znajdziesz słownik segregacji, a także punkty napraw. Ponadto od lat skutecznie obsługuje mieszkańców Gdańskie Centrum Kontaktu – tam zgłoś m.in. dzikie wysypisko, które znajduje się na terenie gminnym, dokonaj zgłoszenia gdy widzisz, że sąsiad pali w domu śmieciami lub inne wymagające interwencji Gminy sytuacje. Bądź aktywny w miarę swoich lokalnych możliwości!
- Czytaj, interesuj się, świadomie dokonuj wyborów, edukuj otoczenie, wywieraj wpływ. Warto wcielać w życie jak najwięcej działań prośrodowiskowych oraz na rzecz zrównoważonego rozwoju. Po latach sporej ignorancji, warto świadomie dostrzegać wpływ człowieka na otoczenie naturalne, szukać informacji na ten temat i nie mieć wątpliwości co do sprawczości naszych codziennych decyzji. Mamy wpływ na przyszłość naszego najbliższego otoczenia, a globalne zmiany są sumą lokalnych aktywności. Od nas zależy, w jakim kierunku będą one zachodzić.
Wszyscy jesteśmy częścią tej planety i traktujmy ją odpowiedzialnie.
