Co zrobić, żeby mieć w Polsce sprawnie funkcjonujący system gospodarki odpadami komunalnymi? W obecnej sytuacji prawnej nie jest to możliwe. Dlatego priorytetem powinny być niezbędne zmiany legislacyjne. Ich propozycje przedstawił Sławomir Kiszkurno, prezes zarządu Portu Czystej Energii, podczas 15 konferencji „Mechaniczne i biologiczne przetwarzanie odpadów”.
Recykling materiałowy i energetyczny to w systemach gospodarki odpadami komunalnymi ostateczne rozwiązania, by nie dopuścić do często zbędnego i uciążliwego składowania – podkreślił Sławomir Kiszkurno. – Jednak znacznie ważniejsze dla gminnych systemów gospodarki odpadami i szeroko rozumianej ochrony klimatu i środowiska są działania w kierunku zapobiegania: unikania powstawania odpadów, ich minimalizacji i powtórnego wykorzystania.
Ogromną rolę pełni tutaj selektywna zbiórka odpadów u źródła. To jej jakość ma bardzo duży wpływ na koszty całego systemu, czyli w konsekwencji na opłatę uiszczaną przez mieszkańców. Zdaniem prezesa Portu Czystej Energii nowoczesne elektrociepłownie na „resztkowe” odpady komunalne stanowią niezbędne domknięcie całego systemu, ale z pewnością nie remedium na wszystkie troski z nim związane.
Prelegent wskazał dla przykładu, że w Szwecji aż 45 proc. ciepła generowanego przez sieciowych dostawców energii jest wytwarzane z odpadów.
– W Polsce co dziesiąty kaloryfer może być w przyszłości zasilany ciepłem z termicznego przekształcania odpadów komunalnych – zauważył Sławomir Kiszkurno. W swoim wystąpieniu zreferował też m.in. wniosek, jaki złożył do Ministra Klimatu i Środowiska, postulując poprawkę do Rozporządzenia w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych z dnia 28 grudnia 2022 r. Jej uwzględnienie umożliwiłoby termiczne przekształcanie tzw. frakcji podsitowej z pominięciem procesów biologicznego przetwarzania, co byłoby korzystne zarówno w wymiarze środowiskowym i ekonomicznym, jak też społecznym.
Według prezesa Portu Czystej Energii sprawne funkcjonowanie systemu gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce zależy od konsekwentnego rozwijania i dopracowywania jego poszczególnych elementów: od selektywnej zbiórki odpadów – przez ich odbiór, sortowanie, kompostowanie, a także odzysk energetyczny w postaci biogazu – aż po przekształcanie nienadających się do recyklingu odpadów resztkowych na energię elektryczną i ciepło w nowoczesnych elektrociepłowniach odpadowych:
W tym ujęciu termiczne przetwarzanie odpadów nie jest konkurencją dla recyklingu, lecz rozwiązaniem problemu składowania odpadów.
Nie mniej ważne jest dążenie do neutralności klimatycznej i transformacji energetycznej zarówno na poziomie gminnym, jak i globalnie, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju – czyli również zgodnie z zasadami Gospodarki Obiegu Zamkniętego.
– Oczywiście, w dalszym ciągu oczekujemy na wdrożenie w Polsce ustawy o Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta, której w żaden sposób nie jest w stanie zastąpić – choćby w części – zaproponowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska System kaucyjny – podkreślił Sławomir Kiszkurno.
Dowodem na skuteczność zaprezentowanego przez prezesa Portu Czystej Energii, optymalnego modelu gospodarki odpadami komunalnymi, jest to, że taki system sprawdza się od wielu lat w wysokorozwiniętych krajach Europy Zachodniej, jak Szwecja, Norwegia, Dania, Niemcy.
Optymizmem napawa fakt, że także w Polsce ekologiczna świadomość obywateli na ten temat rośnie. Aż 73,8 proc. badanych pełnoletnich obywateli Gdańska, czyli niemal trzy czwarte respondentów uznało, że budowa Portu Czystej Energii jest inwestycją przydatną dla miasta i jego mieszkańców.
